از فلسفه چه مي‌توان آموخت؟ (ديدگاه لوين Levin )
نگاهي به فرق عمل و نظر
معرفتي كه آدميان در زندگي روزانه بدان راه يافته‌اند اغلب از نوع عملي است. قسمت مهمي از اين معرفت مبتني است بر مسموعات، و حكم و امثال يا تعاليم گذشته؛ و قسمت مهم ديگر از تجربه و انفعالات و اميال و آمال فرد رنگ گرفته است. اين قسم معرفت معمولاً براي حاجات روزانه و براي بحث در مسائل متداول بسنده است. ليكن وقتي رشته‌ي عاديِ زندگي را چيزي غيرمتعارف يا معماگونه، بگسلد عدم كفايت اين معرفت عملي آشكار مي‌گردد.
مثلاً كسي ممكن است چيزي درباره‌ي تندرستي و ناتندرستي بداند، و حتي ممكن است خوب قادر به معالجه‌ي ناخوشيهاي كوچك باشد، اما وقتي وي جدّاً مريض شد، بايد با كسي كه داراي شناسايي عميق‌تري در زمينه‌ي اندامهاي بدن و اعمال و وظايف آنهاست مشورت كند. يك راننده ممكن است تصوري سطحي و خام در باب اينكه موتور چگونه اتومبيل را مي‌كشد داشته باشد، اما براي تعمير بايد نزد كسي برود كه درباره‌ي اصول و قواعد مكانيكي بيشتر مي‌داند. همين امر درباره‌ي چيزهايي نظير لوله‌كشي، گاز يا برق درست است. در مسائل و امور پيچيده‌تر، همين اختلاف و فاصله بين شناسايي عادي و معرفت تخصصي وجود دارد. كدبانو و مؤدّي مالياتي عملاً چيزي درباره‌ي اقتصاد مي‌دانند، ولي تنها دانشجو و پژوهنده‌ي علم اقتصاد اصول و قوانين آن را مي‌فهمد؛ همگان مي‌توانند با شگفتي آسمان پر ستاره را نظاره كنند، اما فقط ستاره شناس است كه حركات و هيئت ستارگان را مي‌شناسد، و هركس مي‌تواند از تصور منظره‌ي يك جنگ اتمي مشمئز شود و به وحشت افتد، ليكن تنها دانشمنداني معدود هستند كه مسائل مربوط به شكافتن اتمها را مي‌دانند.
پس معرفت نظري شناسايي قوانين و اصول است. فعلاً ما مي‌توانيم نظريه و علم و فلسفه را به معناي واحد در نظر بگيريم يعني معرفتي كه به عمق اشياء مي‌رود و بيان مي‌كند كه چرا اشياء چنانند كه هستند.
اين معرفت عميق‌تر را «نظريه» ناميدن به معناي گمان و ظن نيست. نظريه‌ي تبييني است كه مورد آزمايش قرار گرفته و مطابق با واقعيات يافت شده است و به عبارت ديگر به مرحله‌ي اثبات و تصديق و تأييد رسيده است، و انسان را قادر مي‌سازد كه آينده را پيش‌بيني كند. اين شناسايي است كه به آدميان مي‌آموزد كه چگونه پل و هواپيما بسازند، چگونه امراض را معالجه كنند، كسوف و خسوف را پيش‌بيني نمايند، و به‌طور كلي منابع طبيعت را براي نيازهاي انساني مورد استفاده قرار دهند.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
